کلید اتوماتیک کمپکت یا اشنایدر، یکی از قطعات ضروری و حیاتی در مدارهای الکتریکی و تابلوهای برق است. وظیفه اصلی این کلید، حفاظت از مدارالکتریکی در برابر خطرات ناشی از اتصال کوتاه یا اضافه‌بار است. عملکرد کلید اتوماتیک برخلاف فیوز یک‌بارمصرف نیست. در ادامه به بیان تمام نکات پیرامون کلید اتوماتیک اشنایدر می‌پردازیم.
کلید اتوماتیک کمپکت چیست و چگونه کار میکند؟
کلید اتوماتیک کمپکت یا MCCB که به آن Molded Case Circuit Breaker و اشنایدر نیز می‌گویند ، در واقع کلیدی برای قطع و وصل کردن جریان و ولتاژ برق به صورت ایمن است که از برقراری جریان برق بسیار مهم‌تر است. به دلیل اهمیت و حساس بودن وظیفه این قطعه، همواره نوآوری‌ها و راه‌کارهای جدیدی برای آن به وجود می‌آید که موجب می‌شود، تولیدات جدیدی در زمینه کلید اتوماتیک کمپکت یا اشنایدر روانه بازار گردد.
عملکرد کلیدهای قطع و وصل اینگونه است که یا فقط توانایی قطع ولتاژ را دارند یا علاوه بر آن، می‌توانند جریان را هم قطع کنند. البته این توانایی بیشتر در کلیدهای قطع و وصل ولتاژ فشار قوی مورد نظر است. کلیدهای ولتاژ فشار قوی تنها توانایی جداسازی را دارند و نمی‌توانند مدار تحت بار را قطع کنند.
کلید کمپکت، حتی می‌تواند خطاها را کنترل کند. این کلید به نسبت مکانیزم طراحی، می‌تواند در هنگام بروز خطاهایی مانند اضافه‌بار و اتصال کوتاه، بارها به صورت کاملا اتوماتیک مدار را قطع و از بروز خسارات جلوگیری کند. یک ویژگی دیگر، قابلیت اقدام از راه دور و از طریق سیگنال است که تجهیزات آن در برخی از کلیدها تعبیه شده است.
کاربرد کلید کمپکت
از کلید اتوماتیک برای حفاظت از تأسیسات روشنایی، ماشین آلات، برق صنعتی، سیم، کابل و... در برابر خطرات اضافه‌بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شود. بسیاری از فیوز‌ها با قطع همزمان سه فاز، باعث دو فاز شدن برق و سوختن موتور‌ها و غیرقابل بهره برداری بودن بعد از هربار قطع می‌شوند؛ اما کلید اتوماتیک کمپکت از بروز این موارد جلوگیری میکند و بعد از هربار قطع شدن، قابلیت بهره‌برداری دوباره را دارد.
کلید اتوماتیک قابل تنظیم اشنایدر با جریان‌های نامی ۲۰ الی ۱۶۰۰ میلی‌آمپر، در ابعاد متنوع و قدرت اتصال کوتاه تا ۵۰ کیلوآمپر، تولید و عرضه می‌شوند.
کاربردهای مختلف کلید اتوماتیک کمپکت در تابلو برق
کاربرد کلید اتوماتیک کمپت در تابلو برق به شرح زیر است:
- محفاظت از فیدر اصلی تابلو برق: در هنگام تغذیه اصلی مدارهای تابلو برق، جریان زیادی تولید می‌شود که میزان آن تا صدها آمپر می‌رسد. با استفاده از کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم، می‌توان در صورت اضافه شدن مدارهای بیشتر، جریان قطع آن‌ها را تنظیم کرد.
- حفاظت از بانک خازنی تابلو برق: بانک‌های خازنی از مهم‌ترین تجهیزات یک سیستم هستند و به دلیل قیمت بالا، حفاظت از آن‌ها امری مهم و حیاتی است. وظیفه این بانک‌های خازنی، بهبود ضریب توان در سیستم است. برای حفافظت از این خازن‌ها از انواع کلید کمپکت استفاده می‌کنند.
- جوشکاری: به خاطراینکه در سیستم‌های جوش از قوس های الکتریک استفاده می‌شود و جریان بالا است؛ استفاده از کلید اتوماتیک کمپکت لازم است. یک چالش بسیار مهم این است که هم در این کاربرد و هم در کاربردهای دیگر، باید کلید اتوماتیک کامپکت مناسب همان کار را انتخاب کرد.
- جریان پایین: کلید اتوماتیک کمپکت فقط برای جریان‌های بالا ساخته نشده است. در جریان‌های پایین که به نسبت شرایط مختلف نیازمند تغییر و تنظیم هستند نیز، می‌توان از کلید اتوماتیک اشنایدر استفاده کرد.
اجزا و ساختار کلید اتوماتیک کمپکت
در ادامه برای آشنایی و فهم بهتر از نحوه عملکرد کلید کامپکت به معرفی اجزا و ساختار این کلید خواهیم پرداخت.
بدنه یا قاب کلید
بدنه کلید اتوماتیک کمپکت یک محفظه عایقی است که اجزای مختلف کلید درون آن قرار می‌گیرند. معمولا شماره اطلاعات و سایر مشخصات کلید روی بدنه آن نوشته شده است.
کنتاکت‌های کلید
کنتاکت‌ها اجزا و قطعاتی از کلید هستند که با باز و بسته شدن، عمل قطع و وصل شدن جریان در مدار اتفاق می‌افتد.
جرقه‌گیر
بعد از جدا شدن کنتاکت‌ها، اختلاف پتانسیل میان آن‌ها باعث یونیزه شدن هوای اطراف می‌شود. این هوای یونیزه شده، یک مسیر جهت‌دار مناسب را برای عبور لحظه‌ای جریان به وجود می‌آورد؛ این جریان لحظه‌ای، باعث ایجاد جرقه میان کنتاکت‌ها می‌شود. در این شرایط جرقه‌ها تا زمان دورشدن و ایجاد فاصله کافی میان کنتاکت‌ها ادامه خواهند یافت.
اگر جرقه به هر دلیلی برای مدت زیادی خاموش نشود و باقی بماند، حرارت زیادی را تولید میکند که می‌تواند موجب سوختن و آسیب رسیدن به کنتاکت‌ها شود. حتی اگر این حرارت شدیدتر شود، ممکن است فشار گاز زیادی ایجاد کند که باعث انفجار کلید خواهد شد. پس جرقه باید در کوتاه‌ترین زمان خاموش شود که این مشکل را کلید اتوماتیک کمپکت حل کرده است.
سایر محصولات سپکا: خرید کنتاکتور اصل با قیمت مناسب
در این کلید از قطعه‌ای به نام جرقه‌گیر استفاده می‌شود که از چند صفحه U شکل تشکیل شده و در اطراف کنتاکت جای‌گذاری شده است. با استفاده از این قطعه، هنگامی که کنتاکت‌ها از هم جدا می‌شوند، جریان به دنبال انتخاب کوتاه‌ترین مسیر در هوا است؛ به همین دلیل از میان صفحات جرقه‌گیر عبور میکند؛ زیرا به دنبال کم مقاومت‌ترین مسیر برای عبور است. عبور از میان صفحات جرقه‌گیر باعث تقسیم جرقه به جرقه‌های کوچکتر میان صفحات شده و جرقه بسیار سریع و بدون خطر خاموش می‌شود.
مکانیزم قطع و وصل کننده کلید
این قطعه وظیفه قطع و وصل کردن کلید را بر عهده دارد. هنگامی که کلید اتوماتیک کمپکت را از وضعیت OFF به وضعیت ON تغییر می‌دهید، فنر با اعمال نیرو به اهرم‌های مکانیزم موجب بسته شدن کنتاکت‌ها می‌شود. در زمان قطع کلید، این نیروی ذخیره شده، در اعمال فشار بر بازوی مکانیزم استفاده می‌شود و در نهایت باز شدن کنتاکت‌ها را به دنبال دارد.
واحد تریپ
این بخش از کلید در واقع بخش هوشمند کلید اتوماتیک کمپکت را شامل می‌شود؛ که به صورت دستی یا اتوماتیک، دستور به تریپ یا قطع کلید می‌دهد. این بخش از کلید دارای رله‌های مختلفی مثل رله‌های حرارتی یا الکترومغناطیسی به منظور تشخیص خطا است. همچنین واحد تریپ متصل و مرتبط با واحد قطع و وصل است.
خرید انواع گیربکس صنعتی و استعلام قیمت آن ها از سایت تخصصی سپکا
مشخصات فنی کلید کمپکت یا اشنایدر
در رابطه با مشخصات فنی کلید اتوماتیک کمپکت بد نیست بدانید که معمولا در تعداد قطب‌های ۱، ۲، ۳ و ۴ و برای نوع جریان DC یا AC ساخته می‌شوند.
جریان نامی یا توان نامی کلید
به میزان جریانی که کلید اتوماتیک قابل تنظیم اشنایدر برای کار در آن طراحی شده است، جریان نامی یا توان نامی می‌گویند. اگر توان نامی کلید کمتر از ۶۳ آمپر باشد، توان نامی سایر قطب‌ها نیز باید یکسان باشد و اگر توان نامی کلید بزرگتر از ۶۳ آمپر باشد، توان نامی قطب نول باید برابر با نیمی از توان نامی قطب فاز باشد.
جریان حرارتی
جریان حرارتی به هوای درون کلید بستگی دارد که ممکن است با یونیزه شدن، باعث ایجاد جرقه و در نهایت سوختن کلید شود. که این مشکل در این کلید رفع شده است.
فرکانس نامی
به فرکانسی که کلید برای کار کردن در آن میزان طراحی شده است، فرکانس نامی می‌گویند. سایر مقادیر نامی برای کار کردن کلید در این فرکانس معتبر هستند.
ولتاژ نامی
ولتاژ در نظر گرفته شده برای کلید است که معمولاً بر اساس ولتاژ میان فاز‌ها یا ولتاژ خط بیان می‌شود.
ولتاژ عایقی نامی
تحت هیچ شرایطی نباید میزان ولتاژ کلید از ولتاژ عایقی بالاتر رود؛ زیرا ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد. تست‌های عایق و جریان خزش کلید با در نظر گرفتن ولتاژ عایقی نامی انجام می‌شود.
ولتاژ ضربه نامی
ولتاژ ضربه با پیک و پلاریته انجام می‌شود و کلید در شرایط مشخص، تست بدون تخریب آنرا تحمل کرده است. این میزان برای کلیدهای درون خانه مطابق استاندارد IEC۶۰۸۹۸ برابر با ۶ کیلوولت است و برای کلیدهای صنعتی مطابق استاندارد IEC ۶۰۹۴۷-۲ برابر با ۸ کیلوولت خواهد بود.
ظرفیت اتصال کوتاه وصل کلید
حداکثر میزان جریان اتصال کوتاه است که کلید می‌تواند در آن به ولتاژ نامی و فرکانس نامی وصل شود. به این ظرفیت، جریان دینامیکی قابل تحمل کلید نیز می‌گویند.
قدرت قطع اتصال کوتاه نهایی کلید
در کلیدهای خانگی، این میزان مطابق استاندارد IEC ۶۰۸۹۸ است.
خرید بیرینگ و بلبرینگ صنعتی اصل و دارای گارانتی
انواع کلید اتوماتیک کمپکت
انواع کلید اتوماتیک کمپکت به شرح زیر است:
کلید اتوماتیک کمپکت MCCB
این نوع کلیدها کاربردهای عمومی و بسیار زیادی دارند. آن‌ها توانایی و قدرت قطع مناسبی دارند و می‌توانند در مقابل جریان‌های بالا و پُرشدت اتصال کوتاه دوام بیاورند. به دلیل ویژگی‌های فوق‌العاده این کلید، از آن در ساخت تابلو برق، قطع و وصل کردن تابلو برق به عنوان کلید اصلی یا ورودی، در فیدرهای قدرت و تابلوهای توزیع استفاده می‌شود. کلید اتوماتیک کمپکت MCCB دارای دو مدل ثابت و قابل تنظیم است. میزان جریان در مدل ثابت در رنج‌های استاندارد واحد (…,63,100,160,250) و در مدل قابل تنظیم، در واحدهای (…,100-80,80-60) ارائه می‌شود. پارامتر جریان در برخی از مارک‌ها، به شکل درصد و ضریب 5/. تا 1 نیز تعیین می‌شود.
کلید کمپکت حافظ موتوری و الکترونیکی
این کلید از فناوری پیشرفته‌تری برخوردار است تا توانایی محافظت از الکتروموتورهای بسیار قوی را داشته باشد و تمام ویژگی‌های موتور الکتریکی را با دقت بالا کنترل کند. این مدل کلیدها از نظر ظاهر کاملا شبیه به MCCB هستند. نوع الکترونیکی این کلید، قابلیت تنظیم جریان نامی، بار اضافه، ضریب جریان اتصال کوتاه، اثرات حرارتی جریان اتصال کوتاه، زمان تحمل جریان راه اندازی و... را داراست.
انواع کلید اتوماتیک کامپکت بر اساس رنج جریان
کلیدهای اتوماتیک با توجه به ویژگی قابل تنظیم یا ثابت بودن دارای میزان جریان حفاظتی متفاوتی به شرح زیر هستند.
- رنج جریان کلید اتوماتیک ثابت حدودا ۴۰ الی ۸۰۰ آمپر است.
- رنج جریان کلید اتوماتیک قابل تنظیم مغناطیسی - حرارتی حدودا ۱۶ الی ۶۳۰ آمپر است.
- رنج جریان کلید اتوماتیک الکترونیکی حدودا ۴۰۰ الی ۱۶۰۰ آمپر است.
انواع کلید اتوماتیک کامپکت بر اساس تعداد پل
انواع کلید کمپکت بر اساس تعدا پل به دسته‌های زیادی تقسیم می‌شوند. تک پل، دوپل، سه پل و چهار پل نمونه‌های رایج موجود در بازار هستند. استفاده از نوع سه پل این کلیدها در ایران رواج بیشتری دارد. از نوع چهارپل این کلید نیز برای حفاظت جریان سه فاز به همراه نول استفاده می‌شود.
سایر محصولات سپکا با گارانتی و ضمانت اصالت کالا: الکتروموتور فشار قوی
نکات مهم در خرید کلید اتوماتیک کمپکت
قبل از خرید کلید اتوماتیک اشنایدر باید نکاتی را لحاظ کنید که در ادامه به بیان آن‌ها می‌پردازیم.
- برای خرید یک کلید اتوماتیک با در نظر گرفتن محاسبات انجام شده و نوع مصرف کننده نهایی، باید میزان جریان را مشخص کنید. اگر نرخ جریان خارج از میزان جریان‌های موجود کلیدهای اتوماتیک ثابت یا درصدی بالاتر از جریان آن‌ها بود، باید از کلید اتوماتیک قابل تنظیم استفاده کنید. اگر میزان جریان مورد نیاز شما در نرخ جریان کلیدهای اتوماتیک ثابت بود، می‌توانید از کلید اتوماتیک فیکس یا ثابت استفاده کنید.
اگر رنج جریانی شما ۴۰۰ به بالا است، به منظور حفاظت بهتر و بیشتر، از کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم الکترونیکی استفاده کنید. این کلیدها با داشتن فناوری میکرو کنترلر داخلی دارای دقت بیشتری نسبت به مدل حرارتی-مغناطیسی هستند.
- در زمان خرید فقط به قیمت کلید اتوماتیک کمپکت توجه نکنید و پارامترهای کیفی کلید را در نظر بگیرید و طبق امکانات و اجزای فنی کلید تصمیم به خرید بگیرید.
- کلید اتوماتیک اشنایدریک قطعه حفاظتی است؛ اما زمانی به درستی کار میکند که ویژگی‌های کلید انتخابی با کاربرد آن متناسب باشد. به همین دلیل توجه به پارامترها در خرید کلید اتوماتیک کمپکت اهمیت بالایی دارد. در ادامه به صورت خلاصه تمامی نکاتی که باید در نظر بگیرید را برای شما بیان کرده‌ایم:
- رنج جریان نامی؛
- قدرت قطع کلید؛
- تعداد پل؛
- نوع حفاظت کلید اتوماتیک؛
- نحوه کنترل کلید و لوازم جانبی مورد نیاز؛
- نحوه نصب (کشویی یا ثابت)؛
- انتخاب کلید قابل تنظیم یا غیر قابل تنظیم.
شما می‌توانید برای خرید و استعلام قیمت کلید اتوماتیک کمپکت با گروه صنعتی تامین تجهیزات سپکا تماس بگیرید. گروه سپکا علاوه بر فروش کلید کمپکت، سایر قطعات مورد نیاز شما را نیز تامین میکند.