بیشتر تجهیزات برقی بعد از گذشت زمان در عملکرد الکتروموتور دچار مشکل می‌شوند؛ اگر بتوان از موتورها محافظت کرد، می‌توان از آسیب‌های بعدی جلوگیری کرد. حفاظت از الکتروموتورها در بیشتر موارد با چند کار ساده هم انجام‌پذیر است. برای مثال برای جلوگیری از آسیب به موتور نباید از آن به مدت طولانی استفاده کرد؛ چراکه کارکرد زیاد و طولانی مدت باعث موجب فشار به قطعات شده و در نتیجه آسیب به دستگاه خواهد شد. در این مقاله از سپکا قصد داریم به صورت تخصصی روش‌های حفاظت حرارتی الکتروموتور بپردازیم؛ پس تا پایان همراه ما باشید.
دلایل اهمیت حفاظت حرارتی الکتروموتور
در موتورهای الکتریکی قطعات مختلفی وجود دارند که از آسیب رسیدن به دستگاه جلوگیری می‌کنند. افزایش دما یکی از دلایل اصلی سوختن الکتروموتورها است. براساس استانداردی که وجود دارد یک موتور الکتریکی تا دمای 110 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند و اگر دما بیشتر از این مقدار شود، آسیب جدی به موتور خواهد رسید. شاید این اتفاق برای کولر شما هم افتاده باشد و بعد از افزایش دما، موتور آن سوخته باشد و مجبور شده باشید آن را عوض کنید؛ اما برای جلوگیری از این مشکل باید چکار کرد؟
راه‌حل این مشکل استفاده از تجهیزات حفاظت حرارتی الکتروموتور است. این تجهیزات از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند. در اینجا به 5 مورد از تجهیزات محافظ حرارتی الکتروموتور اشاره خواهیم کرد.
انواع محافظ های حرارتی موتور الکتریکی و نحوه عملکرد آن ها
برای حفاظت حرارتی الکتروموتور چند نوع محافظ وجود دارد که نحوه کارکرد آن‌ها با هم متفاوت است؛ اما در نهایت وظیفه همه آن‌ها حفاظت حرارتی از موتور الکتریکی است. در اینجا 5 محافظ برای موتور الکتریکی آورده شده است.
حفاظت حرارتی الکتروموتور ترموگارد
ترموگارد یک کلید حرارتی در الکتروموتور است که در قسمت سیم‌پیچی تعبیه شده است؛ اما، وظیفه این کلید چیست؟ زمانی که دمای سیم‌پیچ افزایش پیدا می‌کند کلید ترموگارد تغییر وضعیت می‌دهد و جریان برق الکتروموتور را قطع می‌کند تا با کاهش دما از موتور محافظت شود. در واقع ترموگارد نقش سنسور حرارتی سیم‌پیچی را دارد. پس از اینکه دما کم شود، ترموگارد به وضعیت قبلی خود بازمی‌گردد و دوباره می‌توانید از موتور استفاده کنید.
البته شما باید سعی کنید هیچوقت این شرایط برای موتور الکتریکی ایجاد نشود و اجازه ندهید دمای به‌حدی زیاد شود که ترموگارد عمل کند. برای اینکه دمای موتور در حد ایده‌آل باقی بماند از فشار زیاد و روشن بودن بیش از حد آن جلوگیری کنید. اگر ترموگارد زیاد عمل کند و دمای الکتروموتور دفعات زیادی بالا رود، پس از گذشت مدتی سیم‌پیچ آسیب دیده و در اصطلاح نیم‌سوز خواهد شد و بعد از مدتی کوتاه از کار می‌افتد.
حفاظت حرارتی الکتروموتور با ترمیستور
ترمیستور نوعی مقاومت است که مقاومت الکتریکی آن با دما تغییر می‌کند. بیشتر مقاومت‌ها با تغییرات دما مقدار کمی تغییر می‌کنند؛ اما، یک ترمیستور به مقدار خیلی زیادی به تغییر دما حساس خواهد بود. در بیشتر الکتروموتورهای سه فاز، پمپ‌های آب، موتورهای آسانسوری از حفاظت ترمیستوری موتور استفاده می‌شود. ترمیستور الکتروموتور در صورتی که ضریب دمایی آن مثبت شود، جریان برق را قطع خواهد کرد تا حفاظت حرارتی الکتروموتور را انجام دهد.
حفاظت الکتریکی با ترموستات
همه ما حداقل یک بار اسم ترموستات به گوش‌مان خورده است؛ این قطعه در حفاظت حرارتی الکتروموتور هم نقش بسیار مهمی دارد. اگر ترموستات را روی یک الکتروموتور نصب کنید، موتور فقط در یک دمای خاص کار خواهد کرد و اگر دما بالا رود موتور متوقف خواهد شد. پس می‌توان گفت ترموستات در نقش سنسور حرارتی الکتروموتور یا همان سنسور حرارتی موتور الکتریکی عمل می‌کند. این قطعه را باید همیشه مورد بازبینی قرار دهید تا از عملکرد درست آن مطمئن باشید؛ چراکه گاهی اوقات ممکن است ترموستات آسیب ببیند.
حفاظت حرارتی الکتروموتور با رله
رله مانند فیوز عمل می‌کند؛ یعنی اگر جریان برق از حدی بیشتر شود، برق موتور قطع خواهد شد. البته رله فقط برای قطع جریان برق نیست و به‌عنوان محافظ حرارتی الکتروموتور هم کار می‌کند. رله با قطع و وصل جریان از کارکردن یکسره موتور جلوگیری می‌کند؛ پس می‌توان گفت رله از مصرف بیش از حد برق جلوگیری می‌کند و در نهایت عمر مفید موتور الکتریکی را بیشتر خواهد کرد.
حفاظت حرارتی الکتروموتور با سوئیچ اضافه بار
یکی از دلایل رایج آسیب الکتروموتورها، نوسانات و عبور جریان برق اضافی به سیم‌پیچ است. در کارخانجات تولید الکتروموتور برای آنکه دستگاه را مقابل نوسانات برق حفظ کنند در قسمت خارجی یا جعبه ترمینال موتور یک سوئیچ بار اضافی قرار می‌دهند.
سوئیچ در صورت عبور جریان اضافی از دستگاه، آن را قطع خواهد کرد. این قطعه بیشتر در موتورهای الکتریکی صنعتی وجود دارد. اگر با این قطعه جریان برق قطع شود، تنها روش راه‌اندازی دستگاه ریست‌کردن آن توسط اپراتور است.
نکات مهم در انتخاب تجهیزات حفاظت حرارتی موتورهای الکتریکی
برای انتخاب تجهیزات حفاظت حرارتی الکتروموتور باید چند نکته را در نظر داشته باشید.
- ویژگی‌های موتور مانند نوع موتور، سرعت، ولتاژ، نوع محفظه موتور، روش روغنکاری و ... را در نظر بگیرید.
- شرایط محیطی مانند حداقل و حداکثر دما، ارتفاع، چیدمان تهویه و منابع حرارتی بسنجید.
- تجهیزات درایور در انتخاب تجهیزات بسیار مهم است؛ انتخاب نامناسب درایور ممکن باعث ایجاد اضافه بار، قفل‌شدن روتور، گرم‌شدن بیش از حد و ... شود.
- انتخاب محافظ حرارتی که قابلیت نگهداری ندارد می‌تواند در آینده باعث ایجاد مشکل شود؛ در صورت وجود این مشکل باید از محافظ پشتیبان استفاده کرد.
اگر شما در هنگام انتخاب تجهیزات حفاظت حرارتی الکتروموتور این نکات را در نظر داشته باشید در واقع توانستهاید بهترین محافظ حرارتی الکتروموتور را انتخاب کنید.
سخن پایانی
بیشتر لوازم برقی دارای الکتروموتور هستند؛ اما، در صورتی که به‌درستی از آن‌ها محافظت نشود، بعد از گذشت چند سال عملکرد موتور الکتریکی دچار مشکل خواهد شد. یکی از مشکلات اصلی در آن‌ها اضافه بار حرارتی است که باعث خرابی موتور می‌شود. پس باید به فکر راه‌‌کار اصولی باشید.
برای حفاظت حرارت الکتروموتور می‌توان از تجهیزات مناسب استفاده کرد؛ برای این کار ترموگارد، ترمیستور، ترموستات، رله و سوئیچ بار اضافه پنج مورد از تجهیزاتی هستند که می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید. نحوه عملکرد هر کدام از این تجهیزات با هم متفاوت است که در مقاله به آن‌ها پرداخته شد.
پست قبلی
پست بعدی
